همه انسان ها در طول زندگی, ترس و اضطراب را به عنوان دو هیجان طبیعی و اصلی تجربه می کنند. ترس ها و اضطراب ها, انسان ها را بر آن وا می دارد که از خود رفتارهایی برای بقاء خود نشان دهند. محرک هایی که در انسان ترس و اضطراب ایجاد می کند در طول جریان رشد تغییر می کند. ترس و اضطراب جزیی از زندگی طبیعی کودک محسوب می شود مگر آنکه خللی به زندگی کودک وارد کند.
اضطراب چیست؟
اضطراب نوعی هیجان یا حالت خلقی است که مشخصه اصلی آن عاطفۀ منفی مانند نتش , نا آرامی , بیمناکی و نگرانی است. اضطراب نوعی احساس ترس و ناراحتی بی دلیل است. اضطراب کم می تواند گاهی مثبت باشد و انسان را آماده دفاع از خود کند.
نشانه های فیزیولوژیکی اضطراب کدامند؟
نشانه های فیزیولوژیکی اضطراب را می توان اینگونه بیان کرد, بی قراری, تندی ضریان قلب, عرق کردن, سرخ شدن گونه و …..
اضطراب جدایی در کودکان چیست؟
اضطراب جدایی اولین اضطرابی است که هر کودکی آن را پشت سر می گذارد. اضطراب جدایی در کودکان معمولاً از سن هشت تا دوازده ماهگی شروع و تا پانزده تا هجده ماهگی به اوج خود می رسد و بعد از آن کاهش می یابد. کودکان معمولا ً درجاتی از اضطراب را در طول رشدداز خود نشان می دهند که جزیی از رشد بهنجار آنها محسوب می شود, مانند جدایی از مادر یا پرستار یا هر شخصی که کودک به آن دلبسته است. کودک زمانی که از والد خود جدا می شود نگران و سراسیمه شده و شروع به گریه کردن می کند این علائم , علائم اضطراب جدایی است که نگران کننده نیست.
اضطراب جدایی در سنین هشت تا هجده ماهگی جزء دسته اضطراباتی است که طبیعی محسوب می شود و اگر در کودک مشاهده نشود نشانه اختلالات جدی روان شناختی مانند اختلال سلوک می باشد که نیازمند درمان می باشد.
چه زمانی اضطراب جدایی به اختلال تبدیل می شود؟
اضطراب جدایی زمانی اختلال محسوب می شود که اضطراب بیش از حد و فراتر از حد مورد انتظار جدایی از خانه یا کسانی که کودک دلبسته آنان است باشد.از خصوصیات اساسی این اختلال می توان به هراس بیش از اندازه در هنگام جدایی از والدین اشاره کرد. این اختلال اضطرابی ناشی از احساس جدایی در کودک می باشد. این اختلال با کودک رو به رشد , رشد کرده و بزرگ تر می شود.
نحوه بروز اضطراب جدایی متناسب با سن کودک تغییر می کند. نشانه های کودکان کم سن مبتلا به اضطراب جدایی از نشانه های کودکان بزرگتر بیشتر است. کودکان زیر دو سال از جدایی از والد و تنهایی می ترسند و مبتلا به اضطراب می شوند. کودکان پنج تا هشت ساله بیش از بچه های دیگر نگران صدمه دیدین کسانی که به آنها دلبستگی دارند هستند و بیشتر از مدرسه رفتن امتناع می کنند. سایه به سایه راه رفتن پشت سر والدین یکی از ویژگی های خردسالان مبتلا به اضطراب جدایی می باشد. این کودکان در موقع خواب به تنهایی نمی خوابند و از والدین یا خواهر و برادر های بزرگ تر می خواهند که آنها را در به خواب رفتن همراهی کنند. کودکان سنین مدرسـۀ مبتلا به اضطراب جدایی از مدرسه رفتن در قالب مریض بودن امتناع می کنند و یا در صورت رفتن به مدرسه به دلیل بیماری مدرسه را ترک می کنند.
اگر چه اضطراب جدایی در جوانی هم دیده می شود ولی عمدتاً در کودکان تقریباً هشت ساله تشخیص داده می شود.
با توجه به این موضوع که اضطراب جدایی در سنین نه تا هجده ماهگی بهنجار است, احتمالاً اختلال اضطراب جدایی به این دلیل ایجاد می شود که کودک نتوانسته این مرحله رشد را با موفقبت پشت سر بگذارد یا بر اساس یک استرس شدید , به مراحل قبلی رشد بازگشته است.
از چه روش های درمانی می توان استفاده کرد؟
در درمان اختلال اضطراب جدایی یک رویکرد چند وجهی شامل رواندرمانی فردی, آموزش خانواده, خانواده درمانی, و دارو درمانی پیشنهاد می شود. برای درمان این اختلال توصیه می شود ابتدا به یک روان شناس متخصص کودک مراجعه کرده و در صورت تشخیص روان شناس به درمان دارویی به روان پزشک مراجعه فرمایید.
در پایان توصیه می شود والدین تمام مراحل درمان را با حوصله و شکیبایی ادامه دهند و درمان را نیمه کاره رها نکنند تا فرزندشان هر چه زود تر درمان شود.
منابع:
آسیب شناسی روانی , تالیف حسین آزاد, نشر بعثت, 1374
سنجش و درمان مشکلات دوران کودکی, تالیف کارولین اس. شرودر و بتی ان. گوردون, ترجمه مهرداد فیروز بخت, نشر دانژه 1385
روان شناسی مرضی کودک, تالیف فرح لطفی کاشانی و شهرام وزیری, نشر ارسباران 1384
