شاید این مطالب برایتان مفید باشد
کودکان استثنایی مانند بقیه کودکان و شاید خیلی بالاتر از آدم‌های دیگر، دارای عواطفی هستند که بسیار پاک و منزه است. آنان را به جامعه معرفی می‌کنیم آن هم نه با ترحم، چون آن‌ها نیازی به ترحم ندارند. این ما هستیم که قابل ترحمیم، ما که حق زندگی کردن را از چنین موجودات پاکی می‌‌گیریم و با مسخره کردن و بازیچه قرار دادن آن‌ها ضربات جبران ناپذیری به روح و جسم‌شان وارد می‌کنیم. دست به دست خانواده‌هایی می‌دهیم که برای تربیت این کودکان سختی‌های زیادی را متحمل می‌شوند و چقدر زحمت می‌کشند تا بتوانند آنان را از حالت اولیه بیرون آورد و اجتماعی‌شان کنند.
بیایید آنان را باور کنیم
کودکانی که به علت ضایعات و اختلالات ذهنی و رفتاری یا نقایص حسی حرکتی از کودکان عادی متمایزند، استثنائی نامیده می‌شوند.
الف- کم‌توان ذهنی، عقب‌مانده ذهنی، گروهی شامل: سندرم داون و …
ب- اختلال رفتاری، ناسازگار یا اختلالات عاطفی- هیجانی.
ج- مشکلات بینایی (از کم‌بینایی، مشکلات انحراف چشم، استرابیسم،… تا نابینایی مطلق)
د- مشکلات شنوایی (از کم‌شنوایی، مشکلات داخلی گوش،… تا ناشنوایی مطلق)
ه- مشکلات جسمی و حرکتی، آسیب‌های مغزی مثل فلج مغزی
و- کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری
ز- کودکان چند معلولیتی (معلولیت‌هایی درکنار کم‌توان ذهنی)
ح- کودکان دچار مشکلات ارتباطی«زبان و گفتار»
ط- کودکان اتیسم
ی- کودکان نابینا- ناشنوا
کودکان بیمار یا مبتلایان به بیماری‌های قلبی و عروقی و کلیوی و … شامل این کودکان نيستند.
اطلاعات کلی در طبقه‌بندی بالا ذکر شده است اما اطلاعات جزئی‌تر را به زبان دیگر، ساده‌تر در صورت علاقه و پیگیری خانواده‌های محترم حتما ذکر خواهد شد. البته در مورد هر یک از انواع، خصوصیات و … آن‌ها می‌توان گفت، ساعت‌ها نوشت، صحبت کرد.
این تقسیم‌بندی‌ها هر چند سال یک‌بار دچار دگرگونی و تغییر کامل هم می‌شود پس باید در این جا به مراحل رشدی کودک خود توجه کنیم. حال بیایید دست در دست هم بدون این‌که در پی مقصر باشیم یا به دنبال علت بگردیم به دنبال راه‌هایی جهت کمک کردن به فرزندان، خانواده و … باشیم. نگرانی چاره‌ساز نیست. به نزدیک‌ترین مدرسه استثنائی مجاور محل سکونت خود مراجعه فرمایید. راهنمایی‌های مناسبی از آموزگاران، اولیا، … اخذ خواهید کرد. در نهایت می‌توانید به کارشناسی‌های مختلف سازمان استثنایی کشور خ براداران مظفر شمالی مراجعه نموده و راهنمایی‌های مناسب را اخذ نمایید. از منابع مختلف، کتاب‌های دانشگاهی استفاده نموده و راه‌کار بیابید. از مشاوران متخصص تحصیل‌کرده کودکان استثنایی استفاده و بهره بگیرید. حال در مورد سال‌های اولیه زندگی کودکان توضیحات مختصری برایتان ذکر می‌کنیم، کودک شما باید این مراحل را پشت سر بگذارد، طی کند، کودکی کند، بازی کند،… شور و شوق و هیجان داشته باشد. دیدن چهره ناراحت، اندوهگین شما مشکلی را حل نخواهد کرد. پس با هم و دست در دست هم قدم برداریم…
ما می‌توانیم، باید بتوانیم… اما با شما …
سال‌های اولیه زندگی کودک، حساس‌ترین دوره رشد ذهنی است. در این سال‌هاست که شوق یادگرفتن در او زنده می‌شود. روبه‌رو شدن کودک با موفقیت‌های جدید که فعالیت‌های مختلف را می‌طلبد قوه تخیل و کنجکاوی او را از لحاظ کیفی و کمی رشد می‌دهد. بنابراین باید محرک‌های لازم را در اختیار کودکان قرار داد تا آنان بتوانند با بهره‌گیری از این محرک‌ها، دنیای پیرامون خود را کشف کنند و آن را بشناسند. آمادگی کودکان برای آموزش‌های منظم در سن 3 تا 6 سالگی بسیار زیاد است و آنان کاملا آماده پذیرفتن مفاهیم اندکی پیچیده و نظم و انضباط هستند.
مادر و پدر گرامی…
از تولد تا حدود دو سالگی براي كودكان استثنايي دوره خاصی است با ویژگی‌های خاص. دنیای کودک محدود به دیده، شنیده و لمس است. دنیای ادراکی کودک محدود به ادراکات حسی اوست. این دوره بسیار مهم است. هر چه کودک در این دوره بیشتر ببیند، بیشتر بشنود علاقه‌اش به دیدن و شنیدن بیشتر می‌شود. هرچه تنوع محرک‌ها بیشتر باشد، توانایی مقابله او با محرک‌های محیط بیشتر شده و راحت‌تر با محیط سازگار می‌شود. بزرگ‌ترین مشکل در تعلیم و تربیت کودکان دچار مشکل، نداشتن انگیزه است زیرا در دوره حسی حرکتی حواس کودک کمتر تحریک شده و علاقه او به شنیدن و دیدن کم شده است. این دوره با بازتاب‌های، رفلکس‌ها شروع شده، به تدریج اختصاصی‌تر و کلی‌تر می‌شود. اول تمام بدن، بعد دست‌ها- اول تمام انگشتان بعد دو انگشت. دومین دوره، دوره پیش عملیاتی دو تا هفت سالگی است که برنامه‌ریزی جهت عملیات ذهنی از این دوره آغاز می‌شود. مشخصه‌های این دوره:
از علامت به عنوان زبان استفاده می‌کند.
از رمزها و اعمال رمزی در بازی استفاده می‌کند.
در غیاب الگو از آن‌ها تقلید می‌کند.
تصویر ذهنی از سه- چهار سالگی ایجاد می‌شود.
پس بیایید در آموزش، کار یا حتی زندگی با فرزندانمان مراحل زیر را در نظر بگیریم:
1- تربیت حواس پنج‌گانه کودکان
2- ایجاد میل و شوق به یادگیری در کودکان
3- پیدا کردن نقایص پنهان حواس پنج‌گانه کودکان مانند ضعف بینایی، شنوایی
4- ایجاد میل همکاری و مشارکت اجتماعی در آنان
5- تربیت سخنگویی و رفع معایب و موانع آن مانند خجالتی بودن
6- آماده کردن کودکان برای آموزش‌های بعدی.
از حداقل امکانات ذهنی، جسمی و حسی آنان حداکثر استفاده را بکنیم.
حق با شماست اما…
نگرانی‌های شما کاملا مورد قبول است. به عنوان یک ولی حق با شماست. اما از مشاوران متخصص کودکان استثنایی، اولیاء، کارشناسان و آموزگاران با تجربه مدارس فوق کمک بگیرید. بپرسید. آنان در کنار شما هستند. هرچه مطرح می‌نمایند به نفع کودک شماست. شاید به علت داشتن موارد متعدد بسیار خونسرد پاسخ شما را بدهند اما بدانید که این حاصل تجربیات آن‌هاست که در اختیار شما می‌گذارند. شما اگر یک کودک در خانه خود مشاهده می‌کنید آن‌ها در طول خدمت خود، حداقل با دویست الی سیصد مورد خاص روبرو شده‌اند، روش‌های مختلف را پیاده کرده‌اند. پاسخ‌های مختلف گرفته‌اند، هر موردی روش خاص خود را داشته است. پیشرفت بعضی بسیار سریع، بعضی بسیار کند و بعضی بسیار نامحسوس بوده اما حتی تغییر نگاه یک کودک فلج مغزی بدون کلام برای آن‌ها معنادار می‌باشد. بپرسید، بپرسید، دلسرد نشوید، همکاری کنید، همکاری هرچه بیشتر شما ضامن پیشرفت هرچه بیشتر فرزندتان است.
منبع: مجله مادران
