شاید این مطالب برایتان مفید باشد
کودکان نوپا مثل غارنشین ها هستند. مثلا وقتی عصبانی میشوند چنگ می اندازند، گاز می گیرند، در اتاق نشیمن ادرار می کنند، انگشتشان را در بینی می کنند، غذا را به موهایشان می مالند و یا ناگهان ناپدید می شوند.
کودک نوپا با نیمکره راست مغزش زندگی می کند که بخش احساساتی، هیجانی و غیرکلامی مغز است. نیمکره چپ مسئول کنترل احساسات است. همه ما وقتی ناراحت و غمگین هستیم، نیمکره چپ مغزمان خاموش است. در این وضعیت بی منطق، کم صبر و بدزبان می شویم و شاید بتوان گفت مانند انسانهای اولیه رفتار می کنیم. همانطور که گفته شد، کودک نوپا از نظر رشد عقلی در مرحله ای قرار دارد که مثل انسان های غارنشین رفتار می کند و وقتی ناراحت می شود، رفتارهای عجیب و غریب انجام می دهد.
دنیا را از دید یک کودک ببینید
کودکان برخلاف بزرگسالان از انگشت در بینی کردن و یا حتی نگاه کردن داخل لباس زیر خودشان خجالت نمی کشند. در این سن هنوز اخلاقیات و بایدها و نبایدها در کودک شکل نگرفته است. به همین دلیل کاری که از نظر شما نباید انجام دهد، حس قدرتمند کنجکاوی و اکتشاف را در کودک ایجاد می کند.
کودکان نوپا دانشمندان کوچکی هستند که می خواهند همه چیز را امتحان کنند و با دنیای اطرافشان تعامل کنند. آنها می خواهند لمس کنند، احساس کنند، بو بکشند، مزه کنند، ببینند و اشیا را بررسی کنند تا با این روش دنیای اطراف را مشاهده و کشف کنند. کودک در این مرحله در میانه ی تنش قرار دارد به این معنی که از یک سو احساس هیجان انگیز و جالب استقلال – می توانم راه بروم، می توانم حرف بزنم، می توانم خودم را احساس کنم، می توانم خودم لباس بپوشم، دنیا مال من است- و از سوی دگیر فقط کمی از زمانی که قادر به انجام این کارها نبوده، گذشته است. این مسئله باعث می شود که کودک میان احساس استقلال و عدم وابستگی و احساس وابستگی به مادر سرگردان باشد.
وظیفه والدین تربیت کودک و کمک به رشد استقلال و آموزش مهارت های ارتباط اجتماعی است تا کودک یاد بگیرد در سنین بالاتر از کلماتی مانند “لطفا” و “ممنونم” استفاده کند، اسباب بازی هایش را به همسالانش بدهد، در صف منتظر بماند و قادر به کنترل هیجانات و احساساتش باشد. این آموزش ها باید به مرور انجام شوند تا الگوهای رفتاری مناسب در کودک شکل بگیرند.
وقتی فکر می کنید رفتار کودک مانند انسانهای غار نشین است، می توانید راهکارهای ساده زیر را برای کنترل رفتار کودک به کار ببرید :
1. با صدای آرام حرف بزنید: در موقعیت هایی که رفتار کودک منجر به وضعیت زرد می شود، باید شفاف و روشن و در عین حال تاثیرگذار باشید. برای مثال می توانید بگویید :” بله، تو داری لباس هایت را در می آوری. اما عزیزم ما در پارک لباس هایمان را از تنمان در نمی آوریم.” یا اگر کودک حرف بدی زد، برای تذکر از صدای خشک و جدی استفاده کنید و به او بگویید :” اگر یکبار دیگر این کلمه را تکرار کنی، مجبور می شویم به خانه برگردیم. ”
2. راه حلی که برای شما کارآمد است را انتخاب کنید: در بسیاری از موارد به عنوان والدین متوجه خواهید شد که چه راهکارهایی برای فرزند شما مناسب هستند. ممکن است راهکار شما برای جلوگیری از تلاش کودک برای بازکردن پوشکش، استفاده از چسب باشد!
3. رفتارهای مناسب را تقویت کنید: وقتی کودک کار خوبی انجام می دهد، او را تشویق کنید. اغلب وقتی کودک در اتاقش ساکت است، والدین از این فرصت برای انجام کارهای عقب افتاده استفاده می کنند اما بهتر است از این فرصت برای وقت گذرانی با کودک و آموزش استفاده کنید.
مناطق خصوصی بدن را به کودک آموزش دهید
بسیاری از کودکان در این مرحله ممکن است رفتارهایی داشته باشند که شبیه رفتارهای جنسی بزرگسالان و یا به طور کلی نامتعارف باشد است. بنابراین لازم است نسبت به این رفتارهای خودسرانه آگاه باشید. کودکان در این سن عاشق توجه هستند و برایشان فرقی نمی کند که این توجه تحسین، تمسخر یا حتی خنده زیر زیرکی باشد. کاری که شما باید انجام دهید، توجه به رفتارهای مثبت کودک و تقویت این رفتارهاست. هر چه بیشتر رفتارهای مناسب را مورد تشویق قرار دهید، کودک آنها را بیشتر تکرار می کند.
یکی از داغ ترین بحث های میان والدین کودکان نوپا، صحبت بر سر “کشف جنسی” است و این که کودک برای کشف بدن و کسب آگاهی در مورد آن، خودشان را لمس می کنند. اولین چیزی که والدین باید بدانند این است که رفتارهای اینگونه، مرحله ای طبیعی از رشد است و تا وقتی که کودک د ر انجام آن اغراق نمی کند، جای نگرانی نیست. بسیار مهم است که مناطق شخصی و خصوصی بدن را به کودک آموزش دهید و برایش توضیح دهید که نباید به آنها دست بزند و به غیر از افراد و شرایطی که شما به او می گویید مانند حمام یا مطب پزشک، به کسی اجازه ندهد که آن را ببنید یا لمس کند.
کودکان در این سن، با کشف تفاوت های جنسیتی شگفت زده می شوند. اگر کودک خود را در حال کنجکاوی جنسی با یک کودک همسال دیگر دیدید، با آرامش برایش توضیح دهید که نباید قسمت های خصوصی بدن افراد دیگر را لمس کند، همانطور که دیگران هم نباید به قسمت های خصوصی بدن کودک دست بزنند. رفتاری که والدین باید در این شرایط انجام دهند این است که آرام باشند و برای آموزش کودک با تن صدای آرام و خونسرد، مانند زمانی که پوشیدن کفش را به کودک یاد می دهند، با او صحبت کنند.
