مشکلات یادگیری
مشكلات یادگیری ممكن است در یك یا چند فرایند پایه در فهم زبان گفتاری یا نوشتاری بوجود آیند. عقیده بر این است كه مشكلات یادگیری نتیجه تغییراتی در كاركرد مغز هستند. این مشكلات ممكن است در كاركردهای شنیداری، حافظه یا پردازشی اتفاق بیفتد و مشكلاتی را در فهم و به یاد آوردن كلمات، در بیان یا دریافت زبان شفاهی یا كتبی، در شكل‌دهی حروف یا فهم مفاهیم ریاضی بوجود آیند.
دیده شده كه كودكان LD سطوح بالایی از فعالیت‌های آلفا و تتا را از خود نشان می‌دهند كه این به پیشرفت فعالیت‌های ذهنی صدمه می‌زند. نوروفیدبك به كاهش تولید آلفا و تتا كمك كرده و سبب بهبود مهارت‌های خواندن، نوشتن، ریاضیات و نقاشی و نیز افزایش نمره IQ می‌شود.
در نقشه مغزی کودکان ناتوان یادگیری اغلب یک یا چند مورد از موارد زیر مشاهده می‌گردد:
• امواج آهسته یا نوک‌تیز کانونی در یک یا چند ناحیه مغزی
مثلاً در دیسلکسی این امواج آهسته در لوب پس سری، ناحیه ورنیکه، ناحیه بروکا و ناحیه حسی‌حرکتی مغز دیده می‌شوند.
• فعالیت نامناسب امواج آلفا یا بتا
مغز ما از امواج آلفا برای استراحت دادن به خود استفاده می‌کند. اگر تولید این موج ادامه یابد و متوقف نشود مغز نمی‌تواند بسیاری از فعالیت‌های حیاتی خود را انجام دهد. در عوض امواج سریع بتا برای انجام فعالیت‌های توجهی و تمرکزی مغز ضروری می‌باشند. کاهش فعالیت بتا و افزایش آلفا در این افراد منجر به بروز مشکلات یادگیری می‌شود.
• افزایش یا کاهش کوهرنس
قسمت‌های مختلف مغز برای اینكه بتوانند پیچیدگی های دنیا را درك كرده و عملكرد مناسبی داشته باشند، دائماً با هم در ارتباطند. قطع و برقراری بموقع این ارتباطات منجر به پردازش صحیح اطلاعات می‌شود. در كودكان مبتلا به ناتوانی یادگیری ارتباط بین دو یا چند ناحیه از مغز یا بخوبی برقرار نمی‌شود و یا در صورت برقراری، درهم‌آمیختگی پیدا می‌كند.
میزان زیاد Coherence در QEEG نشان می دهد که 2 یا چند ناحیه از مغز در هم آمیختگی پیدا کرده و نمی توانند اطلاعات را به خوبی پردازش یا اجرا کنند. کاهش Coherence هم نشانه این است که مغز نمی تواند به خوبی قسمت های لازم برای انجام کار خاصی را پیوند دهد. افراد ناتوان یادگیری ممکن است هر دو یا یکی از حالات کاهش و افزایش Coherence را در QEEG خود نشان بدهند.
می‌دانیم که نوروفیدبک خودتنظیمی را به مغز آموزش می‌دهد لذا کودک می‌تواند با کمک این روش به اصلاح و تنظیم مناسب الگوی امواج مغزی خود بپردازد . استفاده از نوروفیدبک سبب تنظیم فعالیت امواج مغزی و برطرف شدن مشکلات کوهرنس در کودکان دارای مشکل یادگیری می‌گردد.
اتوانی یادگیری یا (Learning Disability)
كودكان دارای ناتوانی یادگیری معمولا از لحاظ هوشی مشكلی ندارند، لیكن به دلیل نقص در راه‌های پردازش اطلاعات مغزشان، عملكرد ذهنی پایینی را نشان می‌دهند. به زبان ساده می‌توان گفت ناتوانی یادگیری از تفاوت در مسیرهای عصبی و ارتباط آنها در مغز ناشی می‌شود. این حالت ممكن است به صورت اشكالات مهمی در اعمالی نظیر: گوش دادن، صحبت كردن، خواندن، نوشتن، استدلال كردن، یا حساب كردن تظاهر نماید. اكثر این بی‌نظمی‌ها جنبه ذاتی دارند و بنظر می‌رسد كه علت آنها بدكاری سیستم اعصاب مركزی باشد. این كودكان با حمایت صحیح و درمان به موقع می‌توانند در مدرسه و در زندگی، افراد موفقی باشند.
همه افراد با هوش مانند هم فكر نمی‌كنند
آیا می‌دانستید كه آلبرت انیشتین تا 9 سالگی نمی‌توانست بخواند؟ و والت دیسنی، ژنرال جورج پاتن و نلسون راكفلر همگی و در تمام زندگی خود در خواندن مشكل داشتند.
شایع‌ترین انواع ناتوانی یادگیری
• نارساخوانی (Dyslexia): نوعی از ناتوانی یادگیری است كه فرد مبتلا در درك كلمات مكتوب مشكل دارد. ممكن است با عنوان ناتوانی در خواندن یا اختلال خواندن نیز نامیده شود.
• نارسایی در ریاضیات Dyscalculia : فرد مبتلا به ناتوانی در ریاضیات در حل مسائل ریاضی كه محدودیت زمانی دارند و درك مفاهیم ریاضی مشكل دارد.
• نارسانویسی (Dysgraphia): نوعی ناتوانی یادگیری كه فرد به سختی می‌تواند حروف را با شكل مناسب بنویسد یا نمی‌تواند كلمات را در فضای مشخص و مناسبی جای دهد.
• اختلالات پردازش شنیداری و دیداری: فرد مبتلا با وجود داشتن بینایی و شنوایی سالم، در درك زبان مشكل دارد.
• ناتوانی یادگیری غیركلامی: نوعی ناتوانی یادگیری كه از وجود اشكال در نیمكره راست مغز ناشی می‌شود و باعث ایجاد مشكل در پردازش دیداری ـ فضایی، شهودی، سازمانی و كلی‌نگر می‌شود.
علائم:
تعداد زیادی از صفات را به كودكان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری نسبت داده‌اند كه از مهمترین موارد آن بدین شرح می‌باشد.
• جنب و جوش بیش از حد
• نقایص ادراكی ـ حركتی
• بی‌ثباتی عاطفی (حالت عاطفی آنها دائماً در تغییر است)
• نقص در هماهنگی عمومی بدن
• اختلالات در توجه (دامنه توجه كوتاه، حواس‌پرتی، عدم توجه)
• هیجانی بودن
• اختلال در حافظه و تفكر
• دارا بودن مشکلات درسی بخصوص در خواندن، حساب، نوشتن، هجی كردن
• وجود نقایص در تكلم و شنیدن
مثال هایی از ویژگی های فوق در کودکان سنین دبستان عبارتند از:
• اشتباه مداوم در خواندن و هجی كردن (مخصوصاً اشتباه گرفتن حروف برعكس مثل «7» با «8»، «در» با «رد» )؛
• ناتوانی در ادراك توالی اعداد؛
• قاطی كردن علائم ریاضی مانند + و – و × و ÷ و… ؛
• كندی در یادگیری مهارت‌های جدید؛
• ناتوانی در شمارش پول ؛
• ناهماهنگی حركتی، محكم و بد نگه داشتن مداد و در نتیجه بدخطی؛
• ناتوانی دردرك و گفتن زمان؛
• ضعف و ناتوانی در یادآوری؛
• ناتوانی در دنبال كردن جهت‌ها؛
• مشكل در ادراك حالت‌های چهره و علائم بدنی.
در سنین پیش از دبستان :
• دیر به حرف افتادن ؛
• اشكال در تلفظ ؛
• اشكال در یادگیری لغات و پیدا كردن كلمه مناسب ؛
• اشكال در یادگیری حروف الفبا، اعداد، رنگ‌ها، اَشكال و روزهای هفته ؛
• قاطی كردن دستورات و كارهای دنبال هم.
علل ناتوانی یادگیری:
در بسیاری از موارد زمینه ژنتیكی وجود دارد. در بعضی موارد علت اختلال مربوط به دوران بارداری و تولد است مانند تكامل غیرطبیعی مغز، مصرف دارو یا الكل توسط مادر، كم‌وزنی نوزاد هنگام تولد، آمدن جفت پیش از نوزاد، آسیب وارده بر سر، زایمان زود یا دیرهنگام و… . علل پس از تولد عبارتند از: سوءتغذیه، آسیب به سر و مسمومیت سرب و … . برخی علل اجتماعی و تربیتی نیز می‌توانند خود را بصورت ناتوانی یادگیری بروز دهند.