شاید این مطالب برایتان مفید باشد
نافرمانی در کودکان
چرا كودكان پیش‌دبستانی از والدین خود فرمان نمی‌برند ؟
كودك دبستانی شما به لطف خدا از مرحله‌ی جیغ و داد و دعوا گذشته است. ولی هنوز هم نمی‌توان گفت فرمان‌بردار است. در واقع، وقتی برای شام صدایش می‌كنید از آمدن خودداری می‌كند، درخواست شما را برای برداشتن جوراب‌هایش نادیده می‌گیرد، و هرگاه از او می‌خواهید زباله‌ها را بیرون ببرد با یك “برای چی؟” جدی و مطمئن پاسخ‌تان را می‌دهد.
شاید از خود بپرسید «پس چه اتفاقی داره می‌افته ؟»، «من در تربیت بچه‌م قاصر بودم، یا اون فقط می‌خواد حال منو بگیره ؟»
باور بكنید به احتمال زیاد هیچ اشتباهی در كارتان نیست. گرچه ناامیدكننده، ولی عادی ست كه كودك دبستانی خط قرمز‌ها و انتظارات والدین را امتحان كند. به گفته ی سوزان آیرز دنهام، استاد روانشناسی در دانشگاه جورج میسون درفیرفاكسِ ویرجینیا، در دوران حاضر «نافرمانی یافتن راهی برای قبولاندن حقوق خود به دیگران است».
وقتی كودك دبستانی شما به بلوغ نزدیك‌تر میشود و چیزهای بیشتری از دنیای اطراف خویش می‌آموزد، عقاید خود را در مورد روابط و قواعد شكل می‌دهد (یا عقاید دیگران را می‌پذیرد). پس اگر تلاش می‌كند كه با مقاومت در برابر شما و راهنمایی‌های «احمقانه‌تان» حرف خود را به كرسی بنشاند، تعجب نكنید. گرچه، برخلاف كودكان كم‌سن‌تر، اگر از فرزند بالغ پرخاش‌گر خود بخواهید كاری را كه دوست ندارد انجام دهد، احتمالا عصبانی نخواهد شد. ولی ممكن است وانمود كند كه نشنیده است، یا بسیار آهسته و یواش به درخواست شما پاسخ دهد. («منظورت این بود . . . كه اون جورابا رو امروز بردارم ؟»)
برای مقابله با نافرمانی چكار می‌توان كرد ؟
دركشان كنید. وقتی از كودك خود می‌خواهید برای ناهار بیاید و او فریاد می‌زند كه «الان نه!» و اگر دوباره خواستید كه به هر حال بیاید و عصبانی شد، خود را جای او بگذارید. اگر در حال اسكیت بازی كردن با دوستان‌اش است، بگویید كه می‌دانید تركِ بازی كار سختی‌ست ولی غذا آماده شده است.
این كار برای این است كه به او نشان دهید، علی‌رغم اینكه جزئی از مشكل بوده‌اید، ولی در واقع طرف او هستید. سعی كنید عصبانی نشوید (حتی اگر همسایه‌ها سرگرم تماشای این نمایش بین شما و كودك دبستانی‌تان باشند). مهربان و درعین حال درخصوص ضرورت آمدنش مصر باشید.
حد و حدودی مشخص كنید. كودكان دبستانی نیازمند – و حتی خواهان- محدودیت هستند، پس این محدودیت‌ها را وضع كنید و مطمئن شوید كه فرزندتان از آنها اطلاع دارد. حد و حدود را گوشزد كنید، «اجازه نداری بدون اجازه از تلفن استفاده كنی»، یا «یه بار كه بهت گفتم باید بیای».
اگر فرزندتان (مثل هر بچه دیگری) در اطاعت از این حدود مشكل دارد، روی راه‌حل‌ها كار كنید. در مورد وضعیت پیش‌آمده صحبت كنید و سعی كنید كه به عمق مسئله‌ی نافرمانی فرزندتان راه یابید.
شاید به این دلیل از انجام دادن تكالیف خانه خودداری می‌كند كه در ریاضیات مشكل دارد. در این شرایط، یك بازی رایانه‌ای ریاضی یا چند جلسه‌ی تقویتی با برادر یا خواهر بزرگتر موثر خواهد بود. یا به این خاطر از پذیرش درخواست شما مبنی بر رفتن برای ناهار یا چیز دیگر سر باز می‌زند كه به اندازه كافی وقت بیرون رفتن ندارد. اگر بداند كه شما نیز به همراه او در پی یافتن راهی برای حل مشكل هستید، میزان نافرمانی خود را كاهش خواهد داد.
اخلاق و رفتار خوب را تقویت كنید. با این كه تنبیه زبانی به هنگام نافرمانی فزرندتان وسوسه‌كننده است، توصیه می‌كنیم كه زبان خود را نگه دارید. به گفته‌ی جین نلسون، نویسنده‌ی سری كتاب‌های «انضباط مثبت»، “وقتی رفتار بدی از كودك سر می‌زند، بلافاصله خود احساس بدی خواهد داشت. این فكر از كجا آمده است كه برای بهبود رفتار كودكان، باید ابتدا كاری كنیم كه احساس بدتری نسبت به خود داشته باشند ؟» در واقع این كار تنها به رفتاری منفی‌تر خواهد انجامید.
در عوض، سعی كنید وقتی فرزندتان كار خوبی انجام می‌دهد، او را تشویق كنید. به یاد داشته باشید، تادیب كودك دبستانی‌تان به معنای كنترل وی نیست – به جای آن به او بیاموزید كه خود را كنترل كند.
تنبیه ممكن است او را به خوب رفتار كردن وادارد، ولی تنها از روی ترس است. بهتر است كه او كار خوب را با میل خودش انجام دهد چون این‌كار روز را برای او خوشایند‌تر می كند و احساس خوبی در او ایجاد می‌كند.
معذلك به كودك خود بفهمانید كه وقتی قانونی را زیرپا می‌گذارد، پیامدهایی خواهد داشت. به جای تنبیه، منطقی و روراست باشید: «اگه تو خونه با توپ فوتبال بازی كنی، مجبورم بذارمش تو گاراژ و دیگه بهت ندمش».
از بهانه‌ها استفاده‌ی مثبت كنید. وقتی كودك دبستانی شما به خاطر اینكه چیزی یا كاری مطابق میل‌اش نبوده، در آستانه‌ی عصبانی شدن قرار می‌گیرد، به او كمك كنید تا خونسردی خود را بازیابد.
