عصبانیت می تواند عوامل گوناگونی داشته باشد از جمله:
1. کم حوصلگی و کم ظرفیتی. 2. ضعف و ناتوانی مزاج. 3. عدم اعتماد به نفس و خود کم بینی. 4. حساسیت های افراطی. 5. منفی بافی و سوء ظن به دیگران. 6. همانند سازی و تقلید از والدین، همسالان و همکلاسان و … اما دلیل آن هر چه که باشد، با راه کارهائی که ارائه می شود، تا حدود زیادی می توان از آن پیشگیری نمود.
1. برای اوقات شبانه روزی خود برنامه ریزی کنید و هر کاری را در موقع خویش انجام دهید.
2. ممکن است گاهی عوامل خارجی و محیطی که در کنترل شما نیست، بعضی از برنامه های شما را به هم بزند؛ شما باید در برنامه خود چنین اتفاقاتی را پیش بینی کنید و از قبل خودتان را برای رفتاری مناسب آماده کنید.
3. هنگامی که عصبانی می شوید در خودتان یک تغییر حالت فیزیکی ایجاد کنید.
4. چند لحظه دراز بکشید و چشمان خود را ببندید و همه ماهیچه های خود را شل کنید تا آرامش عضلانی پیدا کنید و فکر خود را از آنچه موجب عصبانیت شما شده است منصرف کنید و به عضلات بدن خود تمرکز یابید.
5. به خودتان تلقین کنید که اتفاق خاصی نیفتاده است؛ مثلاً اگر کاری باید می شده و نشده اشکالی ندارد، مگر آسمان به زمین آمده؟ بقیه در چنین مواردی چه می کنند؟ آیا همه عزا می گیرند؟ هر کسی به کار خویش مشغول می شود و اعتنائی به این موارد نمی کند.
6. همیشه فضای ذهنی و روانی خود را برای شنیدن و دریافت رفتارهای نابجا آماده سازید و به این معنا که همیشه این انتظار را داشته باشید تا دیگران با شما به بدترین شکل برخورد داشته باشند و خود را برای تحمل آن آماده کنید.
7. اگر برخی موارد سریع سخن گفتید و عجولانه تصمیم گرفتید و رفتار نابجا از شما سر زد سریع خود را سرزنش و حتی در لفظ اظهار پشیمانی نمائید و وعده ها و قولی که با خود داشتید را در ذهن خویش حاضر سازید.
8. از خود ارزندگی های نابجا و شخصیت قائل شدن بیش از اندازه برای خود اجتناب ورزید و تنها هنجارها را رعایت کنید و لذا به سراغ رفتار های متواضعانه همانند تقدم در سلام، همنشینی مناسب با افراد پائین تر، ابراز ارادت به کوچکتر ها، مصافحه و احوالپرسی با دیگران به خصوص طبقه پائین تر، تفریح و صحبت با دیگران اقدام نمائید.
9. ذکر (لا حول و لا قوه الا با الله) را زیاد بر زبان جاری سازید و سوره والعصر را زیاد بخوانید و تکرار اذکار استغفر الله ربی وأتوب الیه و اعوذ من الشیطان الرجیم.
10. به هنگام احساس عصبانیت، سریع تغییر وضعیت و موقعیت دهید و از آن محیط دور شوید. در هنگام عصبانیت اگر ایستاده اید بنشینید و اگر نشسته اید بخوابید. وقتی که با امور عصبانیت آفرین مواجه هستید، برای مدتی (10 تا 15 دقیقه) راه دریافت های حسی خود را سد سازید. مثلاً جلوی گوش خود را بگیرید و چشمان خود را ببندید و سر خود را پائین اندازید تا دریافت های عصبانیت تحت کنترل شما درآیند و موجب تحریک بیشتر شما نشوند.
12. اگر رفتار و یا صفتی که در شخصی هست موجب عصبانیت شما شده است، آن رفتار را شوخی تلقی کرده و به شکلی خود را از تیررس آنها دور در نظر بگیرید، یعنی به گونه ای از مخاطب در نظر گرفتن خویش در برابر رفتارهای دیگران پرهیز کنید. مثلاً از مشاهده کسی که فحش می دهد با خود بگوئید، مخاطب او من نیستم و در این هنگام از صحنه دور شده و راه دریافت های حسی را سد سازید، تا بیشتر مورد هجوم قرار نگیرید.
اگر برخی موارد سریع سخن گفتید و عجولانه تصمیم گرفتید و رفتار نا بجا از شما سر زد سریع خود را سرزنش وحتی در لفظ اظهار پشیمانی نمائید و وعده ها و قولی که با خود داشتید را در ذهن خویش حاضر سازید
13. برای توجیه رفتارهای خلاف انتظاری که از دیگران سر می زند، توجیه مناسب داشته باشید و آنها را مقصر تلقی نکنید تا موجب شود به خود اجازه عکس العمل بدهید مثلاً بگوئید خودم از این فرد بدتر رفتار می کنم او اشتباه گرفته، مقصر نیست اشتباه من باعث رفتار نامناسب او شده است؛
14. به نظرات و عقاید دیگران احترام قائل شوید و به دیده احترام به آنها بنگرید و حتی محترمانه با آنها رفتار کنید.
15. به منظور تقویت اراده و حفظ سعه صدر از تفریحاتی همانند صحرا نوردی، کوه نوردی، شنا و پیاده روی در صبح زود بهره گیرید.
16. در برخی کارهای مهم با مشورت خواستن از دیگران، تصمیمات خود را استحکام بخشید و از اقدامات عجولانه و خام بپرهیزید.
17. بیشتر با افراد صبور و غیر عصبی معاشرت کنید و از دوستی و حرف شنوی افراد تند مزاج پرهیز کنید.
18. همیشه خودتان و رفتارتان را درست و صحیح تلقی نکنید و احتمال خطا در کارهای خود را بدهید.
19.سعی کنید به عنوان تمرین گاه گاهی با افرادی که سلیقه آنها را نمی پسندید برخورد کوتاه مدت داشته باشید و با صاحبان دیگر انتظار مراوده کوتاه مدت داشته باشید.
20. موارد فوق را در برنامه ای منظم با درج موارد آن در یک جدول و نمره دادن به عملکرد خود و رعایت این امور، سعی در تقلیل موارد تخلف داشته و همت خود را به افزایش صبر و تحصیل سعه صدر معطوف بدارید .